Νο. 1281 Άγιος Αθανάσιος στο Ανήλιο
-------------
Χρόνια πολλά στους εορτάζοντες!
Ναοί του Αγίου Αθανασίου στην περιοχή υπάρχουν πολλοί (Μακρινίτσα, Ζαγορά, Δράκεια, Αγιος Γεώργιος, Λαύκος, Κατηχώρι, Ανήλιο κλπ), αλλά μερικοί είναι του Αγίου Αθανασίου του Άθω (όπως ο της Ζαγοράς με το παλαιότερο τέμπλο του Πηλίου από τα 1644) που είναι άλλος. Κάποιοι πανηγυρίζουν στις 2 Μαΐου που η εκκλησία γιορτάζει τη ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου Αθανασίου.
-------------
Χρόνια πολλά στους εορτάζοντες!
Ναοί του Αγίου Αθανασίου στην περιοχή υπάρχουν πολλοί (Μακρινίτσα, Ζαγορά, Δράκεια, Αγιος Γεώργιος, Λαύκος, Κατηχώρι, Ανήλιο κλπ), αλλά μερικοί είναι του Αγίου Αθανασίου του Άθω (όπως ο της Ζαγοράς με το παλαιότερο τέμπλο του Πηλίου από τα 1644) που είναι άλλος. Κάποιοι πανηγυρίζουν στις 2 Μαΐου που η εκκλησία γιορτάζει τη ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου Αθανασίου.
Για την ανάρτηση της ημέρας, μάζεψα μερικά στοιχεία για τον Άγιο Αθανάσιο στο Ανήλιο γιατί το τέμπλο του είναι εντυπωσιακό. Οι φωτογραφίες είναι από ανάρτηση του φίλου Athos Kravaritis . Ανάγεται στα 1770 και είναι σε στυλ νεολληνικού μπαρόκ.
Τι είναι το μπαρόκ και γιατί υπάρχει στο Πήλιο;
Μπαρόκ είναι ένα "στυλ" στις τέχνες, ζωγραφική, γλυπτική, αρχιτεκτονική που έχει σκοπό να εντυπωσιάσει αλλά και να τονώσει το θρησκευτικό συναίσθημα. Στη Δύση προωθείται από την Καθολική εκκλησία, που το χρησιμοποίησε ως αντίβαρο στην λιτότητα της Προτεσταντικής τέχνης, και κυριαρχεί στον 17ο και 18ο αιώνα.
Από τα μέσα του 18ου αιώνα εισβάλλει στην εκκλησιαστική ξυλογλυπτική του Πηλίου ο νέος ρυθμός του μπαρόκ. Ο Κίτσος Μακρής μας λέει ότι ο ρυθμός αυτός χαρακτηρίζεται από πολύπλοκα και αλληλοσυμπλεκόμενα φυτικά θέματα, στριφογυριστά δαντελωτά κολωνάκια, και ανήσυχα περιγράμματα που δίδουν υπερβολικό και επιβλητικό χαρακτήρα, και γεμίζουν ασφυκτικά κάθε σημείο της προς διακόσμηση επιφάνειας. Είναι σε έντονη αντίθεση με την μέχρι τότε παραδοσιακή τεχνική που χαρακτηρίζεται από την τάση για ηρεμία και ισορροπία.
Η παρουσία του δηλώνει μια σημαντική τροπή στην ιστορία του Πηλίου. O Μακρής θέτει το ίδιο ερώτημα και μάλιστα με πιο έντονο τρόπο - πως είναι δυνατόν η Ανατολική Εκκλησία με τόσο έντονη την αντιπαπική νοοτροπία να επιτρέπει μια τέτοια στροφή; Κατά την γνώμη μου θα πρέπει να αναλογιστούμε πως η κινητήρια δύναμη σ' αυτά τα πράγματα είναι οι ... δωρητές. Παραφράζω τον Κ. Μακρή που επισημαίνει πως ο Πηλιορείτης του 18ου αιώνα δεν είναι ο ίδιος με τον κατατρεγμένο του 16ου που σκαρφάλωσε στα βουνά για να βρεθεί μακρυά από τον κατακτητή. Αφού ρίζωσε στο Πήλιο, επιδόθηκε σε αποδοτικότερες καλλιέργειες όπως η ελία που δεν υπήρχε πριν το 1600 στο Πήλιο. Και μετά ανέπτυξε την επεξεργασία του μεταξιού. Τα ζαγοριανά καράβια αρχίζουν και οργώνουν τις θάλασσες. Ο δραστήριος βιοτέχνης, ο έμπορος, ο πολυταξιδεμένος ναυτικός έχουν άλλη νοοτροπία, προοδευτική, συνθετική, ανήσυχη. Η απελπισμένη προσκόλληση στο παρελθόν παύει να είναι το μόνο του στήριγμα. Τα μάτια του στρέφονται στο μέλλον. Το τέμπλο εξακολουθεί να συμβολίζει τον Παράδεισο. Αλλά ο "δειλός" Παράδεισος των παλαιότερων τέμπλων δεν του αρκεί. Η οπτική του εικόνα για τον Παράδεισο έχει αλλάξει. Είναι έτοιμος να αποδεχθεί μια καινούργια απόδοση του Παράδεισου, πιο φυσιοκρατική, πιο εντυπωσιακή και πιο τρισδιάστατη.
Το νεοελληνικό μπαρόκ ενσαρκώνει την εμπειρία του Πηλιορείτη που πέτυχε στα ξένα και μεταφέρει πίσω στην πατρίδα τον ενθουσιασμό του για τις νέες δυνατότητες που του άνοιξε η ζωή. Βέβαια η εκτέλεση γίνεται από μάστορες που καταφέρνουν να αναμείξουν τις επιθυμίες των δωρητών με την δική τους καλλιτεχνική πείρα. Από το πάντρεμα αυτό βγαίνουν ωραιότατα δημιουργήματα όπως αυτό του Αγίου Αθανασίου στο Ανήλιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου